Ik stel mezelf weleens de vraag: waarom verandert onze kijk op iemands mogelijkheden zodra we in een werkomgeving zijn? Is dit herkenbaar? Al een tijd vraag ik me af hoe dat precies komt. Wanneer verandert onze blik? Wat maakt dat we op zo’n moment ineens anders kijken, andere keuzes maken, of anders reageren?
Van buiten naar binnen: het verschil in perspectief
Op het moment dat we iemand ontmoeten buiten de werkomgeving en we komen tijdens een gesprek met deze persoon erachter dat deze persoon hulp nodig heeft, dan bieden we deze bijna altijd aan. We zien de mogelijkheden en kansen die deze persoon als nieuwe collega binnen een bedrijf zou kunnen meebrengen. We geven advies en gaan vaak zelf aan de slag om ervoor te zorgen dat deze persoon, waarvan we maar niet kunnen begrijpen dat deze langs de kant staat, geholpen wordt. Maar hoe komt het dan toch dat zodra dezelfde persoon solliciteert bij ons (denk werkomgeving), we deze kansen over het hoofd zien en alleen de beperkingen ontdekken?
Hoe komt het eigenlijk dat we in een werkomgeving anders reageren? En kunnen we dit veranderen? Zo ja, hoe? Zou het dan ook bijvoorbeeld mogelijk zijn om op dezelfde manier naar iemand te kijken als we elkaar zouden ontmoeten op een sportveld, of op een schoolevenement?
Als we in dezelfde persoon mogelijkheden zien, waarom zetten we dan in de ene situatie wel de stap, en in de andere niet? Wat maakt ons beslissingsproces anders? Is het durf? Is het verantwoordelijkheidsgevoel?
Het maakt me nieuwsgierig, ik wil het echt begrijpen. Want als we het antwoord vinden, dan kunnen we samen dingen anders gaan doen. Dus hoe kan ik ervoor zorgen dat we kansen blijven zien, anders durven te zijn, en anders met elkaar in gesprek gaan?
De werkomgeving: een smalle blik?
In de werkomgeving lijkt onze blik versmald. We worden beïnvloed door functietitels, cv’s, opleidingsniveaus, en vaak vergeten we dat deze papieren criteria niet altijd de werkelijke waarde van iemand reflecteren. De mens vervaagt achter een lijst van eisen. Dit is ook wel begrijpelijk: er zijn risico’s, collega’s die ook iets vinden en bijvoorbeeld targets. Maar door puur te focussen op deze indicatoren missen we kansen die verder gaan dan wat op papier staat. We verliezen uit het oog dat talent niet altijd volgens een rechte lijn komt. Er zijn zoveel verschillende manieren waarop mensen zich kunnen ontwikkelen, maar in de werkomgeving stellen we vaak vast dat alleen de meest ‘voor de hand liggende’ routes geaccepteerd worden.
Hoe kunnen we dit veranderen?
De eerste stap is om ruimte te creëren voor gesprekken die niet starten met een cv. Laten we beginnen met wie de persoon is, wat hun potentieel is en hoe ze bijdragen aan een team. In plaats van direct de beperkingen te zien, zouden we eerst de kansen moeten onderzoeken: Wat brengt deze persoon mee? Hoe kan hun achtergrond, ervaring en perspectief de organisatie versterken? Dit betekent dat we niet alleen naar vaardigheden kijken, maar ook naar motivatie en de potentiële groei van een persoon.
Met de huidige krappe arbeidsmarkt is dit nog belangrijker geworden. Er is een enorme behoefte aan werknemers, en het kan zelfs essentieel zijn om buiten de traditionele kaders te kijken. De focus zou meer moeten liggen op het vinden van mensen die bereid zijn te leren. Dit kan ook bijvoorbeeld door leermogelijkheden te bieden voor mensen die niet direct voldoen aan de functie-eisen, maar wel het potentieel hebben om de benodigde vaardigheden te ontwikkelen. Wanneer we deze benadering toepassen, kunnen we een veel inclusievere werkomgeving creëren, waarin iedereen de kans krijgt om te bloeien. En in de huidige arbeidsmarkt is dat niet alleen wenselijk, maar vaak ook noodzakelijk.
Video Heineken
Zo moet ik dan altijd denken aan een korte video van Heineken. In het kader van anders kijken bij een sollicitatie. Dit is natuurlijk groots opgezet, maar de boodschap is: lees door de regels en de standaardantwoorden heen.
Bouwen aan een inclusieve arbeidsmarkt
Laten we het verschil kleiner maken tussen het ‘thuisgesprek’ en het ‘sollicitatiegesprek’. Niet door de regels los te laten, maar door anders te kijken. Want als we dat kunnen, dan kunnen we samen bouwen aan een arbeidsmarkt die niemand over het hoofd ziet!
